EK FLLER sim soylu szcklere gelerek onlar yklem yapan, basit zamanl fiillere gelerek onlar birleik zamanl yapan imek e ek fiil denir. Dilimizdeki ek-fiiller unlardr: idi ek fiilin hikyesi imi ek fiilin rivayeti ise ek fiilin art -im -sin -dir - ek fiilin geni zaman -iz -siniz -dirler
Ek fiilin iki grevi vardr: 1- sim soylu szcklere gelerek onlar yklem yapar: EK FLN GRLEN GEM ZAMANI ( HKYES) sim ve isim soylu szcklere getirilen idi ek fiiliyle yaplr. Kelimeden ayr yazlabilecei gibi kelimeye bitiik de yazlabilir. Bitiik yazldnda nl uyumu ve nsz benzemesine gre -d-, -di, -du, -d, -t, -ti,-tu,-t biiminde szce eklenir. alkan idim alkan idin alkan idi alkan idik alkan idiniz alkan idiler renciydim
renciydin renciydi renciydik renciydiniz renciydiler Dierlerine gre ok azimli idi ( azimliydi. ) yklem Kpeim son zamanlarnda biraz huysuz idi. ( huysuzdu. ) yklem Her eye mutlaka bir cevab var idi. ( vard ) yklem Her zaman yanmda olan ve beni destekleyen babam idi.(babamd) yklem O idi bana baran.( oydu) yklem
En ok kullanlan bala ve idi. ( veydi.) yklem EK FLN DUYULAN GEM ZAMANI (RVAYET) sim ve isim soylu szcklere getirilen imi ek fiiliyle yaplr. Kelimeden ayr yazlabilecei gibi kelimeye bitiik de yazlabilir. Bitiik yazldnda nl uyumu gre -m, -mi, -mu, -m biiminde szce eklenir. gzel imiim gzel imisin gzel imi gzel imiiz gzel imisiniz gzel imiler
baarlymm baarlymsn baarlym baarlymz baarlymsnz baarlymlar Doum gnnde ald en gzel hediye kitap imi. ( kitapm) yklem Kardan gelen adam byk baban imi. yklem ( babanm) Souk su itii iin gndr hasta imi. ( hastaym) yklem
Annem niversitedeyken baarl bir renci imi.( renciymi) yklem Akamki parti elenceli imi. ( elenceliymi.) yklem Ahmet ne kurnaz adam imi. ( adamm ) yklem EK FLN ARTI sim ve isim soylu szcklere getirilen ise ek fiiliyle yaplr. Kelimeden ayr yazlabilecei gibi kelimeye bitiik de yazlabilir. Bitiik yazldnda nl uyumu gre-sa,-se biiminde szce eklenir. zgn isem zgn isen zgn ise
zgn isek zgn iseniz zgn iseler hastaysam hastaysan hastaysa hastaysak hastaysanz hastaysalar NOT: art ek fiili eklendii isimleri dier ek fiiller gibi yklem yapmaz sadece cmleye art anlam katar. Yorgunsa bugn ie gelmesin. Hava gzelse gezmeye gidelim.
Arayan Aye ise ben evde yokum. ocuksa ocukluu bilsin anne! Batuhan evde yok ise ne yapacaz. EK FLN GEN ZAMANI Geni zaman ekiminde ek fiil, dier zamanlarda olduu gibi belirgin deildir. ahs ekleriyle kaynam olarak karmza kar. Alt ekimi vardr. akllym akllsn aklldr akllyz akllsnz
aklldrlar renciyim rencisin rencidir renciyiz rencisiniz rencidirler Ben bu yarta da varm. yklem Zeynep bugn ok gzelsin. yklem Evde umarm yiyecek bir eyler vardr. yklem Biz uzun zamandr arkadaz.
yklem ini mkemmel yapan bir retmensiniz. yklem Komularmz anlayl insandrlar. ( insanlardr) yklem NOT: Geni zaman 3. tekil ek fiili debilir. Dse de o cmlede ek fiil vardr. Snfn en alkan rencisi Atilla. ( Atilladr) amzn en byk tehlikesi kresel snma. ( snmadr) NOT: Geni zaman ek fiili baz eklerle kartrabilir. Geni zaman eklerinin ek fiil olabilmesi iin eklendii isimleri mutlaka yklem yapmaldr. ( benim ) retmenim henz okula gelmedi. ( yelik eki ) Be yldr bu okulun retmeniyim. yklem
( ek fiil ) Onlara syle hemen yanma gelsin. ( ahs eki ) fiil Son zamanlarda ok isteklisin. isim ( ek fiil ) (2007-DPY ) Aadakilerden hangisinin yklemi ek fiil alm bir isimdir? A) Geidi atlaynca ardm sevincimden. B) Bir dakika araba yerinde duraklad.
C) Atlarmz zld girdik handan ieri. D) Bir handa yorgun argn uykudaydk. 2- Basit zamanl fiillere gelerek onlar birleik zamanl yapar: Fiil kk ya da gvdelerinin zaman veya istek ifadesi tayan bir tek kip ekiyle ekimlenmi biimine basit zamanl fiil denir. Soracam sor acak m F. kk gel. Z.E. ahs eki ( basit zamanl fiil) Yazdrmalsn yaz dr mal - sn F. kk F.F.Y.E G.K. E . ahs eki ( Basit Z. F.)
BRLEK ZAMANLI FLLER Basit zamanl fiillere ek fiil getirilmesiyle oluturulan fiillere birleik zamanl fiiller denir. Hikye, rivayet ve art olmak zere e ayrlr. HKYE BRLEK ZAMANI Basit zamanl fiillere getirilen idi ek fiiliyle yaplr. gel di - y di gel mi ti gel i yor du gel ecek ti gel ir di gel meli y di gel se y di gel e y di
( grlen gemi zamann hikyesi ) ( duyulan gemi zamann hikyesi ) ( imdiki zamann hikyesi ) ( gelecek zamann hikyesi ) ( geni zamann hikyesi ) ( gereklilik kipinin hikyesi ) ( art kipinin hikyesi ) ( istek kipinin hikyesi ) Emir kipinin hikye birleik zaman ekimi yoktur. ala d idi ala m idi al yor idi ala y acak idi ala r - idi
ala mal idi ala sa idi ala y a idi ( grlen gemi zamann hikyesi ) ( duyulan gemi zamann hikyesi ) ( imdiki zamann hikyesi ) ( gelecek zamann hikyesi ) ( geni zamann hikyesi ) ( gereklilik kipinin hikyesi ) ( art kipinin hikyesi ) ( istek kipinin hikyesi ) Emir kipinin hikye birleik zaman ekimi yoktur. RVAYET BRLEK ZAMANI
Basit zamanl fiillere getirilen imi ek fiiliyle yaplr. Grlen gemi zamann rivayet birleik zaman ekimi yoktur. al m m al yor mu al acak m al r m al mal y m al sa y m al a y m ( duyulan gemi zamann rivayeti ) ( imdiki zamann rivayeti ) ( gelecek zamann rivayeti ) ( geni zamann rivayeti ) ( gereklilik kipinin rivayeti ) ( art kipinin rivayeti )
( istek kipinin rivayeti ) Emir kipinin rivayet birleik zaman ekimi yoktur. Grlen gemi zamann rivayet birleik zaman ekimi yoktur. bekle - mi imi bekli yor imi bekle- y ecek imi bekle r imi bekle meli imi bekle se imi bekle y e imi ( duyulan gemi zamann rivayeti ) ( imdiki zamann rivayeti ) ( gelecek zamann rivayeti )
( geni zamann rivayeti ) ( gereklilik kipinin rivayeti ) ( art kipinin rivayeti ) ( istek kipinin rivayeti ) Emir kipinin rivayet birleik zaman ekimi yoktur. ART BRLEK ZAMANI Basit zamanl fiillere getirilen ise ek fiiliyle yaplr. sev di y se sev mi se sev i yor sa sev ecek se sev- er se sev meli y se
( grlen gemi zamann art) ( duyulan gemi zamann art) ( imdiki zamann art ) ( gelecek zamann art) ( geni zamann art) ( gereklilik kipinin art ) art kipinin art birleik zaman ekimi yoktur. stek kipinin art birleik zaman ekimi yoktur. Emir kipinin art birleik zaman ekimi yoktur. EK FLLERN OLUMSUZU Ek fiillerin olumsuzu isim cmlelerinde deil kelimesiyle; fiil cmlelerinde -ma,-me, -maz, -mez ekleriyle yaplr. hastaym hastasn
hastadr hastaydk hastaymsnz hastaysalar hasta deilim hasta deilsin hasta deildir hasta deildik
hasta deilmisiniz hasta deilseler gelecekmiim geliyordun gelirse gelmeliymiiz gelseydiniz geleymiler
gelmeyecekmiim gelmiyordun gelmezse gelmemeliymiiz gelmeseydiniz gelmeyeymiler (1997- AL/FL ) Aadaki fiillerin hangisi birleik zamanldr? A) gremezsin B) grmediler C) oturuyorsunuz D) balayacakm
YANLI R GURURLA SUNAR. ALAATTN KAYNAR
